Dit voorbeeld geeft de effecten van variatie in de berging in de drainage- en substraatlaag van een groenblauw dak. Uitgangspunt is de bekende situatie met hellend dak aan de voor- en achterzijde van de woning, die zijn afgekoppeld naar de voortuin en het terras.
Projecten (VB_DRAINAGE en VB_SUBSTRAAT)
De projecten met voorbeeldsituaties op deze pagina zijn te openen via de menupagina START. De download van het zip-bestand met de rekenvoorbeelden en de plaatsing van de projectbestanden in de projectenmap zijn beschreven op pagina SOFTWARE installeren.
Beoordeling functioneren groenblauw dak
Een groenblauw dak bestaat in de principe uit een drainagelaag met een afvoer en een overloop en een substraatlaag met een vochtberging die vooral geledigd wordt door verdamping (lees meer) en een overloop heeft naar de drainagelaag.
In dit voorbeeld kijken we eerst naar het functioneren van de drainagelaag zonder substraatlaag en daarna naar de combinatie van beide lagen. Dit is een manier om de verschillente effecten beter in beeld te krijgen.
Maatregel drainagelaag op dak voor en achter
De drainagelaag wordt voorzien van een berging van 40 mm met afvoeropening van 40*40 mm en variabel vertraagde afvoer van minimaal, normaal, sterk en maximaal. Dit voorbeeld is uitgewerkt in projectbestand VB_SUBSTRAAT.
Maatregelen variant 3, bui 60 mm in een uur
Het effect van vertraagde afvoer is zichtbaar in de doorsnede animatie waar de afvoeren van het dak voor en achter in variant 3 met maximale vertraging na 6 uur nog werken (blauw pijlen).
Maatregelen variant 1, bui 60 mm in een uur
In variant 1 met normale vertraging werken de afvoeren (blauw pijlen) tot circa 3 uur na het begin van de bui. Bij de zwaardere buien gaat ook de overloop van het dak werken omdat de drainageberging dan volledig gevuld raakt. Dit effect zorgt ervoor dat de vertraging van de afvoer slechts een beperkt effect heeft op het tegengaan van wateroverlast.
Waterbalans perceel na 60 minuten, bui 90 mm in een uur
De drainage-berging van 40 mm op het dak heeft een beperkt effect in het tegengaan van wateroverlast bij deze extreme bui van 90 mm in een uur. Het effect van een minimaal tot maximaal vertraagde afvoer is verwaarloosbaar. Dat komt omdat het dak de bui niet volledig kan verwerken. Sterker vertragen van de afvoer betekent dat een dak sneller vol raakt en dat dan de overloop sneller gaat werken. We hebben meer waterberging op het dak nodig om dit soort buien te kunnen verwerken.
Waterbalans neerslagreeks: varianten afvoervertraging
De vertraging van de afvoer van de drainagelaag heeft wel effect op het reguliere functioneren van het dak. Voor bij de grotere vertragingen wordt er meer neerslag via het dak verwerkt en dat betekent minder afvoer van neerslag van het particuliere terrein naar het openbare terrein en minder overloop van het rioolstelsel naar het oppervlaktewater.
Ten opzichte van de uitgangssituatie is het aandeel van de verdamping nauwelijks toegenomen bij de vertraagde afvoer van de drainagelaag. Dit beeld gaat veranderen als we het dak gaan voorzien van een substraatlaag.
Maatregel substraatlaag op dak voor en achter
Voor de analyse van de variatie in dikte van de substraat hebben we de afvoervertraging van de drainagelaag ingesteld op normaal. De minimale dikte van de substraatlaag is als maatregel ingesteld op 40 mm (mos-sedum) en de volgende 3 varianten: 80 mm (sedum/kruiden), 150 mm (kruiden/grassen) en 500 mm (kruiden/grassen).
Op de pagina default parameters in het blok SCHEMATISERING ONDERDELEN vindt u meer informatie. Voor een substraatlaag van 500 mm wordt bijvoorbeeld gerekend met een netto berging van 125 mm.
Substraatlaag 500 mm, 60 mm in uur
Bij variant 3 (500 mm substraat) en een bui van 60 mm in een uur zien we dat de afvoeren en overlopen van het groene dak niet werken. Alleen het dak van het bijgebouw voert nog af. Dit heeft hier een duidelijk effect op het tegengaan van wateroverlast op het perceel. Maar dat effect is niet zo groot dat het bij een bui van 90 mm in een uur wateroverlast kan voorkomen.
Waterbalans na 60 minuten, bui 90 mm in een uur
Die substraatberging kan echter alleen het water dat op het dak valt verwerken en zal dus bij de meeste buien niet vol raken. In een koude natte periode kan de substraatberging zich geleidelijk vullen omdat de afvoer via verdamping relatief gering is. Hierbij speelt ook het effect van opeenvolging van buien.
Waterbalans neerslagreeks, varianten dikte substraatlaag
Effecten van opeenvolging van buien berekenen we met een neerslagreeks. In dit voorbeeld is het effect van een dikkere substraatlaag duidelijk zichtbaar. Minder regenwater wordt afgewenteld naar het openbare terrein en daarom neemt het overlopen van het rioolstelsel ook af. Vergeleken met de uitgangssituatie is ook het aandeel van de verdamping van neerslag toegenomen. In situaties met de grotere diktes van de substraatlaag is aan het einde van de reekssimulatie nog een duidelijke hoeveelheid neerslag geboren als vochtberging in het substraat.
De oppervlakte van het groenblauwe dak is totaal 60 m2. Als we de substraatberging refereren aan het totale perceeloppervlak van 156 m2 dan komt dat overeen met 125/156*60 = 48 mm.
Volgende voorbeelden zijn:
Laatste wijziging 2020-01-19